Ja, op dit moment zijn gebruik, bezit, handel en productie van designerdrugs legaal. Maar niet allemaal. Ook is er een nieuwe drugswet die bepaalde stofgroepen gaat verbieden. Deze wet gaat in op 1 juli 2025. In dit artikel leggen we je uit hoe het precies zit.
Wat zijn NPS?
NPS worden ook wel research chemicals, designerdrugs, RC’s of legal highs genoemd. Het gaat om stoffen met een psychoactieve werking die pas sinds kort op de drugsmarkt verschijnen of worden gebruikt. Het kan gaan om een stof die al lang geleden voor het eerst is gemaakt is, maar ook om stoffen die eerder zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld 2C-B. De meeste designer drugs verdwijnen weer snel van de markt, maar sommigen zijn ‘blijvertjes’, zoals 4-FA, 2C-B en 3-MMC en 4-MMC. Ook synthetische cannabinoïden vallen hier onder. Andere (iets) minder bekende voorbeelden zijn: 4-FMA, 6-APB (Benzo Fury), 2-MMC, 3-CMC, 4-CMC, DOC en O-DSMT.
Legaal = niet veilig!
Dat een middel legaal is, betekent niet dat je deze veilig kan gebruiken. Er is heel weinig bekend over de risico’s van deze middelen. Je bent dus echt je eigen proefkonijn.
NPS wetgeving
Het verbod op nieuwe psychoactieve stoffen gaat per 1 juli 2025. Met dit verbod vallen hele stofgroepen met dezelfde chemische structuur onder de Opiumwet. Hierdoor is een hele groep veel voorkomende designerdrugs meteen al verboden. Ze komen dan op een nieuwe lijst IA. Deze lijst bestaat uit een aantal stofgroepen waarvan de chemische structuur is afgeleid van middelen die op lijst I van de Opiumwet staan. De soorten stofgroepen die hieronder vallen zijn:
- Stoffen afgeleid van 4-aminopiperidin
- Stoffen afgeleid van 2-fenylethylamine,4-FA
- Synthetische cannabinoïden.
Risicobeoordeling van drugs
- Op dit moment komt een stof/drug op de Opiumlijst, als blijkt dat deze stof grote gezondheidsrisico’s geeft. Dat moet eerst onderzocht worden met een risicobeoordeling. Hierdoor kunnen drugsproducenten snel een sterk vergelijkbare drug maken. Met een, net iets andere samenstelling, waardoor die nieuwe drug legaal op de markt kan komen. Goed voorbeeld is het bewezen schadelijke 3-MMC (ook wel “poes of miauw” genoemd) dat is opgevolgd door het nu nog legale 2-MMC. Doordat designerdrugs makkelijk en legaal te verkrijgen zijn, kan iemand denken dat het gaat om niet zo schadelijke middelen. Maar dat klopt dus niet.
De warenwet
Veel designer drugs staan dus nog niet in de Opiumwet. De stoffen vallen dan onder de Warenwet. Deze gaat over voedingsmiddelen en allerlei producten. Designerdrugs worden dan verkocht als cd-reiniger of plantenvoeding. Op de verpakkingen staan vaak teksten als: “Niet voor menselijke consumptie”. Ook al weten verkopers heus wel waarvoor mensen het gebruiken. Op die manier is de verkoop van het product legaal. Een stof kan dus onder de Warenwet vallen terwijl het gebruiken ervan wel gezondheidsschade kan geven. De naleving van de Warenwet gebeurt door de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Geneesmiddelenwet
Tot een tijd terug kon ook de Geneesmiddelenwet van toepassing zijn voor verschillende drugs (zoals lachgas). Maar in juli 2014 heeft het Europese hof bepaald dat de Geneesmiddelenwet alleen gebruikt mag worden bij stoffen die ook werkelijk genezen of een positief effect hebben op het lichaam. NPS hebben in theorie geen genezende werking en vallen dus ook niet onder de Geneesmiddelenwet. Ketamine valt er bijvoorbeeld wel onder.
Tot slot
Op dit moment is gebruik, bezit, handel en productie van een aantal NPS legaal. Als je naar een festival gaat en er wordt een zakje met wit poeder bij je gevonden, dan is dat natuurlijk wel erg verdacht. De beveiligers zullen er van uitgaan dat het illegaal is en je bijvoorbeeld de toegang tot het feest ontzeggen. Of de politie kan erbij gehaald worden.